"lab:Janmejay2" के अवतरणों में अंतर
नेविगेशन पर जाएँ
खोज पर जाएँ
आदित्य चौधरी (चर्चा | योगदान) |
आदित्य चौधरी (चर्चा | योगदान) |
||
पंक्ति १: | पंक्ति १: | ||
<table cellspacing="0" cellpadding="0"> | <table cellspacing="0" cellpadding="0"> | ||
− | + | <tr height="33"> | |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
<td rowspan="23" height="5409" width="73">दैवीय ज्ञान</td> | <td rowspan="23" height="5409" width="73">दैवीय ज्ञान</td> | ||
<td rowspan="12" width="227">श्रुतियां</td> | <td rowspan="12" width="227">श्रुतियां</td> |
१२:३२, १५ फ़रवरी २०१० का अवतरण
दैवीय ज्ञान | श्रुतियां | वेद | Ι. ऋग्वेद | ΙΙ. यजुर्वेद | ΙΙΙ. सामवेद | ΙV. अथर्ववेद | ||
अ.शुक्लजयुर्वेद | ब. कृष्णयजुर्वेद | |||||||
1.मंत्र-संहिता (कुल 4) | ऋग्वेद मन्त्र-संहिता | यजुर्वेद मन्त्र- संहिता | सामवेद मन्त्र-संहिता | अथर्ववेद मन्त्र-संहिता | ||||
2. शाखा (कुल 1131, 13 उपलब्ध) | शाकल शाखा | काण्व, माध्यन्दिन | तैत्तिरीय, मैत्रायणी, कठ, कपिष्ठल, श्वेताश्वतर | कौथुमी, जैमिनीय, राणायनीय | पैप्पलाद, शौनकीय | |||
3. ब्राह्मण-ग्रन्थ (कुल 1131, उपलब्ध 14) | ऐतरेय ब्राह्मण कौषीतकि ब्राह्मण | शतपथब्राह्मण या काण्वब्राह्मण शतपथ (माध्यन्दिन) ब्राह्मण | तैत्तिरीय ब्राह्मण, मध्यवर्ती ब्राह्मण | ताण्ड्य ब्राह्मण, षडविश ब्राह्मण, सामविधान ब्राह्मण, आर्षेय ब्राह्मण, मंत्र ब्राह्मण, देवताध्यानम् ब्राह्मण, वंश ब्राह्मण, संहितोपनिषद् ब्राह्मण, जैमिनीय ब्राह्मण, जैमिनीय उपनिषद् ब्राह्मण | गोपथ ब्राह्मण | |||
4. आरण्यक (उपलब्ध 6) | ऐतरेय आरण्यक कौषीतकि आरण्यक | तैत्तिरीय आरण्यक, कठ आरण्यक, मैत्रायणीय आरण्यक | तलवकार आरण्यक | |||||
5. उपनिषद् (कुल 1131, उपलब्ध 108) | ऐतरेय उपनिषद् आत्मबोध उपनिषद् कौषीतकि उपनिषद् निर्वाण उपनिषद् सौभाग्यलक्ष्मी उपनिषद् अक्षमालिक उपनिषद् भवऋचा उपनिषद् मुदगल उपनिषद् त्रिपुरा उपनिषद् | अध्यात्म, आद्यैतारक, भिक्षु, बृहदारण्यक, ईशावस्य, हंस, जाबाल, मंडल ब्राह्मण, मंत्रिका, मुक्तिका, निरालम्बा, पैंगल, परमहंस, सत्यायनी, सुबाला, तारासार, त्रिशिखिब्राह्मण, तूरीयातीत, याज्ञवल्क्य | अक्षि, अमृतबिन्दु, अमृतनाद, अवधूत, ब्रह्म, ब्रह्मविद्या, दक्षिणामूर्त, ध्यानबिन्दू, एकाक्षर, गर्भ, कैवल्य, कालाग्निरुद्र, कर, कठ, क्षुरिकोपनिषद्, नारायणो, पंचब्रह्म, प्राणाग्निहोत्र, रुद्रहृदय, सरस्वतीरहस्य, सर्वासार, शारीरिकोपनिषद्, स्कन्द, शुकरहस्य, श्वेताश्वतरोपनिषद्, तैत्तिरीयोपनिषद्, तेजोबिन्दु, वराहोपनिषद्, योगकुण्डलिनी, योगशिखा, योगतत्त्व, कलिसंतरणोपनिषद् | आरुणि उपनिषद्, दर्शनोपनिषद्, जाबालदर्शनोपनिषद्, जाबालि उपनिषद्, केनोपनिषद्, महात्संन्यासोपनिषद्, मैत्रेयीउपनिषद्, मैत्रायणी उपनिषद्, अव्यक्तोपनिषद्, छान्दोग्योपनिषद्, रुद्राक्षजाबालोपनिषद्, सावित्र्योपनिषद्, वज्रसूचिकोपनिषद्, वासुदेवोपनिषद्, चूड़ामणि उपनिषद् | अन्नपूर्णा, अथर्वशिरा, अथर्वशिखा, आत्मोपनिरूषद्, भावनोपनिषद्, भस्मोपनिषद्, बृहज्जाबालोपनिषद्, देवी, दत्तात्रेय, गणपति, गरुडोपनिषद्, गोपालतापनी, ह्यग्रीव, कृष्ण, महानारायण, माण्ड्क्य, महावाक्य, मुण्डकोपनिषद्, नारदपरिक्रजक, नृसिंहतापनी, परब्रह्म, परमहंस परिव्राजक, पशुपत, रामतापनीय, शाण्डिल्य, शरभ, सूर्य, सीता, राम-रहस्य, त्रिपुरातापिन्युपनिषद् | |||
6. सूत्र-ग्रन्थ (उपलब्ध 43) | आश्वलायन श्रौतसूत्र शांखायन श्रौतसूत्र आश्वलायन गृह्यसूत्र शांखायन गृह्यसूत्र वसिष्ठ धर्मसूत्र | कात्यायन श्रोतसूत्र, पारस्कर श्रौतसूत्र, विष्णु धर्मसूत्र, पारस्कर गृह्यसूत्र | आपस्तम्ब श्रौतसूत्र, आपस्तम्बगृह्यसूत्र, हिरण्यकेशीय श्रौतसूत्र, बौधायन गृह्यसूत्र, बौधायन श्रौतसूत्र, वैखानस गृह्यसूत्र, भरद्वज श्रौतसूत्र, हिरण्यकेशीय गृह्यसूत्र, वैखानस श्रौतसूत्र, मानव धर्म-सूत्र, बाधूल श्रौतसूत्र, काठक धर्मसूत्र, आपस्तम्व धर्मसूत्र, वराह श्रौतसूत्र, बौधायन धर्मसूत्र, मानव गृह्यसूत्र, वैखानस धर्मसूत्र, काठक गृह्यसूत्र, हिरण्यकेशीय धर्मसूत्र | मसकसूत्र, लाट्यायन सूत्र, खदिर श्रौतसूत्र, जैमिनीय गृह्यसूत्र, गोभिल गृह्यसूत्र, खदिर गृह्यसूत्र, गौतम धर्मसूत्र द्राह्यायण गृह्यसूत्र द्राह्यायण धर्मसूत्र | वैतान श्रौतसूत्र, कौशिक गृह्यसूत्र, वराह गृह्यसूत्र, वैखानस गृह्यसूत्र | |||
7. प्रातिसाख्य एवं अनुक्रमणिका (उपलब्ध 16) | शांखायन प्रातिशाख्य बृहद प्रातिशाख्य आर्षानुक्रमणिका आश्वलायन प्रातिशाख्य छन्दोनुक्रमणिका ऋग्प्रातिशाख्य देवतानुक्रमणिका सर्वानुक्रमणिका अनुवाकानुक्रमणिका बृहद्वातानुक्रमणिका ऋग् विज्ञान | कात्यायन शुल्वसूत्र, कात्यायनुक्रमणिका, वाजसनेयि प्रातिशाख्य | तैत्तिरीय प्रातिशाख्य | शौनकीया चतुर्ध्यापिका | ||||
उपवेद | अर्थवेद (ऋग्वेद) बृहस्पतेय अर्थाधिकारकम्, कौटिल्य अर्थशास्त्र, नीतिवाक्यमृतसूत्र, चाणक्य सूत्र, कामन्दक सूत्र, शुक्रनीति | धनुर्वेद (दोनों यजुर्वेदों के लिए) वैशम्पायन नीति-प्रकाशिका, वृद्ध शारंगधर, मुक्ति कल्पतरू, समरांगण सूत्रधार | गान्धर्ववेद (सामवेद) भरत, नाट्यशास्त्र, संगीत रत्नाकर, संगीत दर्पण, मल्लिनाथ रत्नाकर, दत्तिलम | आयुर्वेद (अथर्ववेद) अश्विनीकुमार संहिता, ब्रह्मन संहिता, भेल संहिता, अग्निग्रहसूत्रराज, सुश्रुत संहिता, अग्निग्रहसूत्रराज, सुश्रुत संहिता, धातुवेद, मानसूत्र, धन्वन्तरि सूत्र, सूप सूत्र, सौवारि सूत्र, जाबालिसूत्र, दाल्भ्य सूत्र, इन्द्रसूत्र, शब्द कौतूहल, देवल सूत्र, चरक संहिता, अष्टांगहृदय | ||||
वेदांग | कल्प श्रौतसूत्र (यज्ञ हेतु), गृह्यसूत्र (रीति-रिवाजों, प्रथाओं हेतु), धर्मसूत्र (शासकों हेतु) | शिक्षा पाणिनीय शिक्षा (ऋग्वेद), बाह्य शिक्षा (कृष्ण यजुर्वेद), याज्ञवल्क्य शिक्षा (शुक्ल यजुर्वेद), गौतमी शिक्षा (सामवेद), लोमशीय शिक्षा, नारदीय शिक्षा, माण्ड्की शिक्षा (अथर्ववेद) | व्याकरण पाणिनि व्याकरण, सारस्वत व्याकरण, हेमचन्द्र व्याकरण, प्रकृति व्याकरण, मुग्धबोध व्याकरण, शाक्टायन व्याकरण, कामधेनु व्याकरण, प्रकृति प्रकाश, कल्प व्याकरण | निरुक्त्त यास्काचार्य निरुक्त, काश्यप निरुक्त, शाकपूणि निरुक्त | छन्द गार्ग्यप्रोक्त उपनिदान सूत्र, छन्दोविचित छन्द सूत्र, छन्दोऽनुक्रमणी, छन्दसूत्र, छलापुध वृत्ति, छन्द मंजरी, वृत्तरत्नाकर, श्रुतवेक, जानाश्रमां छन्दोविचित, जयदेव छन्द, वेंकटमाधव छन्दोऽनुक्रमणी | ज्योतिष वेदांग ज्योतिष, नारदीय ज्योतिष, पराशर ज्योतिष, वासिष्ठ ज्योतिष, वराहमिहिर ज्योतिष, वराहमिहिर ज्योतिष, आर्यभट्टीय ज्योतिष, भास्कराचार्य ज्योतिष, ब्रह्मगुप्त ज्योतिष | ||
स्मृतियां (द्रष्टव्य अनुसूची-2) | स्मृतिग्रन्थ (प्रमाणिक 20) | मनुस्मृति, याज्ञवल्क्यस्मृति, ऐतरेयस्मृति, विष्णुस्मृति, हारीतिस्मृति, मार्कण्डेयस्मृति, अंगिरसस्मृति, यमस्मृति, आपस्तम्बस्मृति, सामवर्तस्मृति, कात्यायनस्मृति, बृहस्पतिस्मृति, पाराशरस्मृति, व्यासस्मृति, शंखस्मृति, लिखितस्मृति, दक्षस्मृति, शातातपस्मृति, वसिष्ठस्मृति, प्रजापतिस्मृति | ||||||
पुराण (प्रमाणिक 18) | ब्रह्मपुराण, पद्मपुराण, विष्णुपुराण, शिवपुराण (वायुपुराण), भागवतपुराण, नारदपुराण, मार्कण्डेयपुराण, अग्निपुराण, भविष्यपुराण, ब्रह्मवैवर्तपुराण, लिंगपुराण, वराहपुराण, स्कन्दपुराण, स्कन्दपुराण, वामनपुराण, कर्मपुराण, मत्स्यपुराण, गरुड़पुराण, ब्रह्मांडपुराण, | |||||||
इतिहास या महाकाव्य (कुल 2) | 1.रामायण (वाल्मीकि), योगवासिष्ठ 2.महाभारत (व्यास), भगवद्गीता | |||||||
दर्शन (कुल 6) | वैशेषिक, सांख्य, योग, न्याय, मीमांसा (पूर्व) वेदान्त (उत्तर मीमांसा) | |||||||
निबन्ध (प्रामाणिक 45) | जीमूतवाहन कृत : दयाभाग, कालविवेक, व्यवहार मातृका अनिरुद्ध कृत : पितृदायिता, हारलता बल्लालसेन कृत : आचारसागर, प्रतिष्ठासागर, अद्भुतसागर श्रीधर उपाध्याय कृत : कालमाधव, दत्तकमीमांसा, पराशरमाधव, गोत्र-प्रवर निर्णय, मुहूर्तमाधव, स्मृतिसंग्रह व्रात्यस्तोम-पद्धति नन्दपण्डित कृत : श्राद्ध-कल्पलता, शुद्धि-चन्द्रिका, तत्त्वमुक्तावली, दत्तक मीमांसा नारायणभटट कृत : त्रिस्थली-सेतु, अन्त्येष्टि-पद्धति, प्रयोग रत्नाकर कमलाकर भट्ट कृत : निर्णयसिन्धु, शूद्रकमलाकर, दानकमलाकर, पूर्तकमलाकर, वेदरत्न, प्रायश्चितरत्न, विवाद ताण्डव काशीनाथ उपाध्याय कृत : धर्मसिन्धु, निर्णयामृत, पुरुषार्थ-चिन्तामणि शूलपाणि कृत : स्मृति-विवेक (अपूर्ण) रघुनन्दन कृत : स्मृति-तत्त्व चण्डेश्वर कृत : स्मृति-रत्नाकर वाचस्पति मिश्र : विवाद-चिन्तामणि देवण भटट कृत : स्मृति-चन्द्रिका हेमाद्रि कृत : चतुर्वर्ग-चिन्तामणि नीलकण्डभटट कृत : भगवन्त भास्कर मित्रमिश्र कृत : वीर-मित्रोदय लक्ष्मीधर कृत : कृत्य-कल्पतरु जगन्नाथ तर्कपंचानन कृत : विवादार्णव | |||||||
आगम | वैष्णवागम (कुल 28, उपलब्ध-13) | अहिर्बुध्न्य-संहिता, जयाख्य-संहिता, पाराशर-संहिता, कपिलाजंलि-संहिता, ईश्वर-संहिता, पद्मतंत्र-संहिता, बृहद्ब्रह्म-संहिता, भरद्वाज-संहिता, विष्णु-संहिता, श्रीप्रश्न-संहिता, विष्णुतिलक-संहिता, सात्त्वत-संहिता, लक्ष्मी-संहिता | ||||||
शैवागम (कुल 215, उपलब्ध-13) | पाशुपत सूत्र, नरेश्वर परीक्षा, रत्नत्रय, नादकारिका, तत्त्वसंग्रह, तत्त्वप्रकाशिका, श्रुतिसूक्तिमाला, भोगकारिका, मोक्षकारिका, तात्पर्य संग्रह, तत्त्वत्रय, परमोक्ष-निराशकारिका, सूत-संहिता | |||||||
शाक्तागम (कुल 77, उपलब्ध-35) | वामागम | कौलोपनिषद्, अरुणोपनिषद्, अद्वैतभावोपनिषद्, तारोपनिषद्, त्रिपुरोपनिषद्, ब्रहिचोपनिषद्, भावनोपनिषद्, कालिकोपनिषद् | ||||||
मिश्रमार्ग | दुर्वासस, चन्द्रक, बार्हस्पत्य, ज्योत्स्रावती, भुवनेश्वरी, कलानिधि, कुलेश्वरी, कुलार्णव | |||||||
समयाचार | सनकसंहिता, शुक्रसंहिता, सनन्दनसंहिता, सनत्कुमारसंहिता, वसिष्ठसंहिता | |||||||
तान्त्रिक साधना | कुलार्णव, कूल-चूड़ामणि, तन्त्रराज, शक्तिसंगम-तन्त्र, कालीविलास, ज्ञानार्णव, नामकेश्वर, महानिर्वाण, रुद्रयामल, त्रिपुरा-रहस्य, दक्षिणामूर्ति-संहिता, प्रपंचसार, शारदा-तिलक, मन्त्र-महार्णव |